MIYAMOTO MUSASHI
Nguyên tác: Yoshikawa Eiji
Dịch giả: Cung Vũ
QUYỂN 1 : Chi No Maki
CHƯƠNG 5
TRÍ DŨNG
Takezo bị truy nã gắt. Khắp ngả đường và trước cổng nhà xã trưởng đều có treo cáo thị trọng thưởng cho ai giết chết hay bắt sống được Takezo hoặc chỉ chỗ hắn ẩn nấp. Cáo thị mang triện son của Ikeda Terumasa, tổng trấn lâu đài Himeji.
Dân trong làng lo lắng ra mặt, nhất là gia đình cụ Osugi. Công việc đồng áng bỏ bê, chẳng ai có thì giờ cày cấy hay tầm tang gì nữa. Đêm nào cụ Osugi cũng thúc giục gia nhân chặn hết mọi lối ra vào trang trại, khóa cửa cài then kỹ lưỡng đề phòng Takezo trở về báo thù. Dân quân họp nhau nhiều bận bàn kế lùng bắt phạm nhân mà vẫn không kết quả.
Hôm nay, mới tinh sương, đã có thanh niên hớt hải chạy về báo cáo:
- Lại một người nữa bị giết !
- Ở đâu ? Lần này ai vô phúc vậy ?
- Một Samurai không rõ tên. Xác còn nằm ở đường mòn chân núi.
Dân xóm tuy sợ nhưng không nén được tò mò, kéo nhau đi xem. Xác nạn nhân dựng ngược, đầu chúi vào bụi cây bên cạnh cái cọc treo bảng cáo thị còn dính máu. Nạn nhân bị vỡ sọ, có lẽ bị đánh bằng cọc này.
Ai ai cũng lắc đầu lè lưỡi. Đọc cáo thị, mọi người không khỏi ngao ngán trước sự thật phũ phàng:
Takezo mạnh quá. Nó ra tay tàn nhẫn như thế, ai còn lòng nào đi bắt nó hay dám chỉ chỗ nó trốn ?
Otsu cũng theo dân xóm đến coi xác chết. Rời khỏi đám đông, sắc mặt nàng nhợt nhạt, hình ảnh kẻ bất hạnh còn lởn vởn trong trí. Trở về chùa, đến chân núi, nàng gặp viên đội trưởng dẫn năm sáu thuộc hạ đi tra xét. Otsu khép nép tránh sang vệ đường, không muốn cho gã trông thấy.
Nhưng đã muộn. Thấy thiếu nữ, gã cười toe toét:
- Otsu đi đâu về thế ?
- Đi mua đồ.
Otsu đáp cụt lủn, rồi không đợi gã nói thêm câu nào, vội vã trèo những bậc đá để lên chùa. Nàng không có thiện cảm với viên đội trưởng, có lẽ vì bộ ria lởm chởm như bàn chải của gã làm nàng gớm ghiếc và nhất là sau cái đêm hắn làm hỗn với nàng, nàng càng ghê sợ.
Đến cổng chùa, Otsu thấy Takuan đang đùa với một con chó hoang. Nàng len lén tránh xa, ghê con vật bẩn thỉu, không ngờ nhà sư đã trông thấy, gọi:
- Otsu ! Ngươi có thư đấy ?
Ngạc nhiên, nàng hỏi lại:
- Thư của con ư ? Ai gửi đến thế ?
- Không biết ! Nhưng vì ngươi không có ở chùa, ta giữ hộ cho đây.
Đoạn thò vào tay áo lấy ra một cuốn giấy trao cho thiếu nữ.
- Trông ngươi không vui. Có chuyện gì vậy ?
- Chuyện đau lòng, thầy ạ. Có người chết ở ven rừng, mắt còn mở và máu đọng ...
- Hừ. Những cảnh ấy chẳng nên xem. Ít lâu nay ta cũng thường thấy xác chết, cứ đà này đi đâu có lẽ phải nhắm mắt lại mất ! Vậy mà mình cứ tưởng đất này là tiên cảnh...
- Sao Takezo hạ sát nhiều người quá vậy thầy ?
- Thì để cho hắn khỏi bị giết chứ sao ! Nam mô a di đà Phật, lòng hiếu sinh và hiếu sát của gã thiếu niên ấy thật ghê gớm. Họ đi tìm giết hắn thì hắn phải tự vệ ...
- Nếu hắn về làng này giết người thì thầy phải làm sao ?
Takuan ngồi yên không đáp. Mây đen đùn lên từng đám che khuất cả đỉnh núi.
Otsu mở cửa phòng, đặt cuộn thư lên chiếc bàn thấp, định ngồi xuống bồ đoàn đọc cho yên tĩnh. Liếc nhìn khung cửi, một tấm lụa còn đang dệt dở. Từ năm ngoái, Otsu đã ươm tơ định dệt một tấm kimono cho Matahachi, với lòng thành khẩn mong mỗi đường tơ sẽ là một sợi dây ràng buộc nàng với vị hôn phu thêm bền chặt. Và nàng thầm ước tấm áo đừng bao giờ hư rách. Nhưng Matahachi đã bỏ đi dự trận Sekigahara, và đến bây giờ vẫn không tin tức.
Otsu đăm chiêu nhìn cuộn giấy trên bàn rồi băn khoăn tự hỏi:
“Chẳng biết thư của ai ?”.
Nàng đọc đi đọc lại địa chỉ nhiều lần, sợ nhầm lẫn. Nhưng rõ ràng thư đề tên nàng, địa chỉ là chùa Shippoji, làng Miyamoto. Giấy bọc ngoài sờn rách nhem nhuốc nước mưa và vết tay chứng tỏ nó đã được chuyển qua nhiều trạm.
Otsu bật dấu niêm, thấy rơi ra hai mảnh giấy. Mảnh thứ nhất mang bút tự của một thiếu phụ nàng không quen và có lẽ nhiều tuổi hơn nàng:
“Tôi viết thư này để xác nhận những điều Matahachi nêu trong thư kia là đúng nên không nói rõ chi tiết.
Xin thông cảm. Tôi đã thành hôn với Matahachi và coi Matahachi như người nhà. Nhưng thấy anh ta còn áy này về cô nên phải gửi thư này. Đường đời mỗi người một ngả, mong cô nương hãy quên người cũ. Vạn cảm. Oko“.
Otsu tái mặt, tay run run mở mảnh giấy kia. Rõ ràng bút tích của Matahachi, vị hôn phu nàng. Trong thư, Matahachi kể lể tại sao hắn không về làng được và xin rút lại lời hứa hôn để nàng có cơ hội đi lấy chồng khác. Matahachi còn nói thêm hắn không dám gửi thư cho mẹ vì khó viết quá và nhờ Otsu chuyển lời nói với bà cụ hắn vẫn khỏe mạnh và hiện đang cư ngụ tại một tỉnh khác.
Đọc xong hai lá thư, Otsu bủn rủn cả chân tay, mắt đờ ra không chớp mà cũng không khóc. Những ngón tay cầm thư trắng bệch tựa da người chết nàng vừa thấy cách đây một lúc.
Thời gian trôi qua. Người làm trong bếp chẳng biết nàng đi đâu. Viên đội trưởng để thuộc hạ ngủ trong rừng, một mình trở về chùa đòi được cung phụng những tiện nghi xứng với cấp bậc của hắn. Nào nước tắm phải vừa nóng, món cá tươi mới bắt ở sông lên phải nấu cho khéo hợp với khẩu vị và rượu sa-kê phải là thứ ngon nhất xóm. Hầu hạ đội trưởng công phu lắm, dĩ nhiên Otsu phải gánh một phần trách nhiệm, nhưng bây giờ chẳng biết nàng ở đâu thành ra bữa ăn tối của đội trưởng bị trễ.
Takuan đi tìm Otsu chẳng phải vì quan tâm gì đến bữa ăn sớm hay muộn của viên đội trưởng nhưng vì lo cho Otsu. Chưa bao giờ Otsu đi đâu lâu mà không nói cho chùa biết. Takuan băng vườn sau, vừa đi vừa gọi. Nhiều lần qua phòng dệt thấy cửa đóng, ông cũng sơ ý không nhìn vào.
Sư cụ lộ vẻ hoảng hốt:
- Mô Phật ! Không thấy nó trong chùa. Hay thầy sai người xuống chân núi xem sao.
Nếu không có nó đứng hầu, đội trưởng không chịu uống rượu.
Takuan sai người cầm đèn xuống núi nhưng đồng thời cũng tự đi lục soát khắp chùa một lần nữa. Lần này ông không quên mở cửa ngó vào phòng dệt. Cảnh tượng bên trong làm ông giật mình:
Otsu gục đầu trên khung cửi, bất động. Takuan rón rén bước vào phòng, đứng lặng nhìn hai phong thư nhàu nát vật dưới đất như bị giầy xéo lên chẳng khác gì những hình nhân bằng giấy sau buổi cúng cháo thí. Nhà sư nhặt những phong thư, dịu dàng bảo Otsu:
- Có phải thư sáng nay không con ? Sao không cất đi ?
Otsu lắc đầu mệt mỏi.
- Ai cũng lo không biết con đi đâu. Ta đã tìm khắp nơi mà không thấy. Thôi, lên chùa đi. Ta biết con không thích nhưng con còn nhiều việc phải làm như hầu cơm đội trưởng chẳng hạn. Sư cụ đang cuống lên vì con đó !
- Con nhức đầu lắm ... Thưa thầy con muốn được yên tĩnh ... chỉ tối nay thôi.
Takuan thở dài:
- Thực ra ta nghĩ con chẳng có bổn phận gì phải hầu đội trưởng, dù tối nay hay bất kỳ tối nào khác. Nhưng sư cụ không nghĩ vậy. Người phải lo việc thế tục lại không đủ uy đức làm cho họ nể và giúp đỡ cho nên người thấy có bổn phận phải chăm sóc đội trưởng.
Và Takuan nhẹ nhàng vỗ vai Otsu:
- Sư cụ là người đã cưu mang con, tất nhiên con phải đền đáp. Mọi người đang đợi... Thôi, con lên chùa đi.
Otsu bất đắc dĩ đứng dậy. Mắt còn ngân lệ, nàng ngập ngừng nói:
- Con sẽ đến đó, nhưng thầy phải ở lại với con.
- Ta không thấy trở ngại. Có điều thằng “râu bàn chải” ấy chẳng ưa gì ta, mà mỗi khi thấy nó, ta chỉ muốn bảo thẳng vào mặt nó là bộ râu nó làm ta phì cười. Thật trẻ con, nhưng có những người làm ta có cảm giác như vậy !
- Con không muốn đến đó một mình.
- Sư cụ cũng ở đó mà !
- Vâng, nhưng mỗi khi con đến người lại bỏ đi.
- Hừ, vậy không tốt. Thôi để ta cùng đi với con. Bây giờ ra rửa mặt đi.
Khi Otsu lên đến chùa, viên đội trưởng đã ngà ngà say. Thấy nàng, nét mặt hắn tươi hẳn lên. Hắn sửa lại vành mũ lệch và đòi chuốc thêm rượu. Nhưng niềm vui của hắn không trọn vì có Takuan ngồi thu lu ở góc phòng, đầu cúi xuống đọc mãi miết một cuốn sách đặt trên đùi.
Cho đó chỉ là một chú tiểu vô danh trong chùa, viên đội trưởng hất hàm, sẵng giọng:
- Này chú kia !
Takuan vẫn chăm chú đọc. Otsu phải lấy khuỷu tay hích làm hiệu, nhà sư mới chậm rãi nhướng mắt:
- Đội trưởng gọi bần tăng ?
- Ừ, ta không cần ngươi. Đi chỗ khác.
Takuan làm bộ ngớ ngẩn:
- Bần tăng ngồi đây không phiền gì mà !
- Vậy hả ? Ngươi không cho là phiền hà ?
- Không ! Không phiền gì ! Nói xong, Takuan lại cúi xuống đọc sách.
- Nhưng ta, ta thấy phiền ! Hắn cao giọng. Có người đọc sách ngồi bên, ta uống rượu mất ngon !
- Mô Phật ! Vậy xin gấp sách lại.
- Ta không muốn ...
- Hay để Otsu cất sách đi.
- Ta không nói sách ! Đồ ngu, ta nói mày. Thấy mày ta khó chịu.
Takuan nghiêm giọng:
- Rất tiếc bần tăng không làm được như Trang Chu, hóa thành bướm đậu lên mâm rượu của đội trưởng.
Bị chế nhạo, viên đội trưởng căm giận, cổ bạnh ra đỏ gay, mắt lồi trông như con cá nóc:
- Cút ngay ! Cút khỏi đây tức khắc !
Takuan điềm nhiên cúi đầu:
- Xin tuân lệnh.
Rồi cầm tay Otsu, nhà sư nói:
- Qúy khách đây muốn độc ẩm. Bậc hiền giả vốn ưa tĩnh mịch, ta chẳng nên làm rộn.
- Sao ? Sao ? Mày định ...
- Đội trưởng bất bình chuyện gì vậy ?
- Ai cho phép mày dẫn Otsu đi, thằng ăn xin khốn nạn kia ?
Khoanh tay trước ngực, Takuan nhìn hắn khinh bỉ.
- Càng sống lâu ta càng thấy phái tăng lữ chẳng mấy ai coi được. Phái Samurai thì lại tệ quá ! Như nhà ngươi chẳng hạn !
Mắt viên đội trưởng tóe lửa:
- Mày nói gì vậy ?
- Ngươi có soi gương bao giờ không ? Có tự hỏi xem bộ râu ngươi có trông được không ?
Viên đội trưởng với tay ra phía sau, cầm thanh kiếm dựa bên vách:
- Mày liệu hồn !
Takuan liếc mắt nhìn hắn chống tay đứng dậy:
- Liệu hồn sao ?
Viên đội trưởng nắm đốc kiếm, hét:
- Rồi mày biết !
Takuan cười ngất trước cơn cuồng nộ của tên vũ biền, thong thả đáp:
- Nhà ngươi định chặt đầu ta chứ gì ? Ha ha ! Thật vô ích !
- Hả ? Mày nói gì ?
- Ta nói:
Thật vô ích. Vì không có gì phi lý hơn là chém đầu thầy chùa. Nếu ta có rơi đầu thì ta cũng vẫn cười, nhà ngươi chẳng giải quyết được gì mà võ công ấy có gì là oanh liệt ? Thật vô ích !
- Ít ra ta cũng khóa được cái mõm hỗn láo của nhà ngươi lại.
Hắn cười khành khạch, đầy vẻ tự mãn và kiêu căng của hạng người ỷ có vũ khí trong tay, lăm lăm cầm kiếm tiến đến trước mặt Takuan:
- Thôi chứ, đội trưởng !
Thái độ điềm tĩnh của nhà sư làm hắn càng uất, kiếm trên tay run lẩy bẩy. Otsu sợ hắn không dằn được cơn giận, chạy vội ra đứng giữa hai người mong dàn hòa và tìm cách che chở cho Takuan:
- Sao thầy lại nói với một Samurai như thế ? Nàng khẩn khoản. Thầy xin lỗi đội trưởng đi.
Nhưng Takuan vẫn tiếp tục:
- Tránh ra, Otsu, ta không hề gì đâu ! Ngươi tưởng cái thằng ngu xuẩn này có thể chém đầu ta được hay sao ? Chỉ huy cả hàng mấy chục người có vũ khí trong tay mà ròng rã gần tháng trời không bắt được tên phạm nhân kiệt lực sắp chết đói thì làm sao gạt ta nổi !
- Thằng kia ! Có giỏi cứ đứng đó ! Otsu tránh ra để ta xả thằng to mồm này ra làm hai mảnh.
Otsu quỳ xuống chân viên đội trưởng, van lạy:
- Xin đội trưởng bớt nóng, tha cho thầy Takuan. Thầy tâm trí không được bình thường, gặp ai cũng nói thế nhưng chẳng có tâm địa gì đâu !
Và nàng khóc nức nở.
Takuan vội chữa:
- Otsu lầm rồi. Ta hoàn toàn bình thường, ta chỉ nói sự thật mà sự thật thì khó làm cho người nghe lọt tai. Thằng này ngu thì ta gọi nó là đồ ngu, sao có thể gọi khác được. Như vậy chẳng hóa ra ta dối trá à ?
- Mày nhắc lại câu nói ấy là ta giết ngay, đừng hỗn !
- Ta thích nói thì cứ nói, đâu sợ ! Đối với tụi lính tráng như ngươi, bắt được Takezo hay không cũng chẳng hề gì, nhưng đối với những nông dân ở đây, chúng bây là một gánh nặng cho họ. Nếu cứ tiếp tục như thế này, ta đoan chắc vụ mùa này sẽ thất thu và rồi đói cả làng ! Ngươi là cấp chỉ huy mà không nghĩ gì đến chuyện họ phải bỏ tất cả công việc để đi “săn vịt trời” cho nhà ngươi. Thật xấu hổ !
- Câm mồm lại ! Mày muốn phỉ báng chính quyền đại danh Tokugawa hả ?
- Ta không chỉ trích chính quyền đại danh Tokugawa, ta chỉ chê những tên vô dụng như ngươi, ăn cơm của đại gia để bảo vệ dân mà làm không được việc. Ngươi không xứng đáng với đồng lương được lãnh. Thứ nhất, lấy danh nghĩa gì mà ngươi la cà trong chùa, ăn ngon mặc đẹp, đòi phải có gái tơ hầu rượu trong khi quân sĩ của ngươi vất vả ngoài rừng. Như vậy là phục vụ chủ soái đó sao ?
Viên đội trưởng đứng yên lặng không nói.
- Bổn phận của một Samurai phải chăng là trung thành và tích cực phụng sự chủ soái, lo bảo vệ dân đang khốn khổ nai lưng ra làm lụng để đón góp giữ vững quyền lực đại gia ? Ngươi bắt họ bỏ bê công việc, những công việc mà nếu không làm họ sẽ không có ăn. Ngươi làm ngơ trước sự vật vả của thuộc cấp, lợi dụng địa vị để có phì mã với khinh cừu, ở nhà tốt, uống rượu ngon. Ta nói thẳng:
ngươi chỉ là hạng tồi bại, thối nát, vị kỷ, mượn danh thượng cấp để mưu cầu tư lợi mà thôi !
- ...
- Bây giờ hãy chặt đầu ta đi ! Mang đầu ta đến trình cho đại gia Tokugawa được rõ. Ngài sẽ hỏi mình ta đâu, bấy giờ ngươi khó mà giải thích. Chắc ngươi không rõ ta đã nhiều lần uống trà với đại gia ở chùa Mẫn Giác và là bạn thân của người khi ta còn trụ trì tại chùa Đại Từ.
“Râu bàn chải” nghe Takuan nói, nửa tin nửa ngờ nhưng cũng hơi ngán, đứng im có ý sợ. Cơn say đã bớt đi nửa.
Takuan được thể, tấn công luôn:
- Bây giờ đội trưởng hãy ngồi xuống. Nếu không tin, ngày mai ta sẽ đích thân đi với đội trưởng đến yết kiến đại gia và mang biếu đạnh danh một ít nếp than ta biết người rất thích. Thực ra ta cũng chẳng muốn, nhưng nếu gặp người, ta không thể nói dối. Nếu chuyện này đến tai đại gia, ta e ngươi sẽ phải tự xử vì đã tỏ ra bất lực trước nhiệm vụ.
Ngay từ trước, ta đã khuyên ngươi chớ có dọa ta nhưng các ngươi có bao giờ suy nghĩ sâu và lường hậu quả đâu. Nào, bỏ gươm xuống, ta có chuyện khác muốn nói.
Như bị thôi miên, viên đội trưởng dựng kiếm vào vách rồi ngồi vào chỗ cũ.
- Chắc đội trưởng không lạ gì binh pháp của Tôn Tử, nhà chiến lược nổi danh của Trung quốc. Binh gia cấp bậc như đội trưởng tất phải đọc qua. Vì thế ta chỉ lưu ý đội trưởng về một nguyên tắc rất quan trọng trong sách. Ta sẽ chỉ cách cho đội trưởng bắt Takezo mà không tốn thêm một người nào nữa và khỏi làm phiền đến dân làng.
Vì là nhiệm vụ của đội trưởng, hãy nghe cho kỹ.
Rồi quay sang Otsu, Takuan bảo:
- Otsu, rót cho đội trưởng chung rượu.
Viên đội trưởng trạc tứ tuần, hơn Takuan đến gần chục tuổi, nhưng trông nét mặt hai người lúc bấy giờ thấy rõ sức mạnh tinh thân không đợi tuổi tác. Những lời đanh thép của Takuan làm cho viên đội trưởng cảm thấy mình hèn mọn và tội lỗi. Bao nhiêu dáng điệu hung hăng trước tự nhiên biến mất.
- Thôi, không uống nữa. Ta tin ngươi là bạn của đại gia. Tha lỗi cho ta tội lỗ mãng khi nãy, ta sợ đã quá chén.
Takuan không nói thêm, chỉ khẽ bảo:
- Bỏ chuyện ấy đi. Bây giờ hãy bàn cách bắt Takezo, vì đó là chủ ý và cũng là cách bảo toàn danh dự cho đội trưởng, đúng thế không ?
- Đúng.
- Chắc đội trưởng không quan tâm mấy đến việc bắt Takezo sớm hay muộn. Muộn có lẽ tốt vì đội trưởng có thì giờ lưu lại chùa ăn uống thỏa thuê và ngắm Otsu.
- Thiền sư đừng nhắc đến chuyện ấy nữa, nhất là trước mặt đại gia.
Viên đội trưởng có vẻ thành khẩn.
- Được rồi, ta sẵn sàng giữ kín chuyện. Nhưng nếu ngày nào ngươi cũng cứ trưng tập dân làng đi làm một việc thật vô ích thì tai hại lắm. Không phải chỉ nông dân bị thiệt mà còn nhiều người khác nữa. Họ lo sợ không còn lòng nào làm việc. Chỉ vì ngươi đã dùng sai chiến thuật hay chẳng hiểu chiến thuật gì hết. Nếu ta không lầm thì có lẽ ngươi chưa đọc binh pháp ?
- Quả vậy !
- Đáng thẹn ! Đáng thẹn ! Đội trưởng mà kiến thức nông cạn như thế thật đáng thẹn. Vậy không nên bàn thêm nữa làm gì. Ta chỉ có một đề nghị:
ta sẽ thay ngươi bắt Takezo trong vòng ba ngày !
- Thầy mà bắt được Takezo ?
- Ngươi tưởng ta đùa chăng ?
- Không, nhưng ...
- Nhưng sao ?
- Kể cả quân tiếp viện từ Hameji đến và dân làng luân phiên lùng kiếm có đến hàng trăm người suốt gần tháng nay mà không bắt được Takezo ...
- Ta biết chuyện đó.
- Bây giờ mùa xuân, thức ăn trên núi không thiếu, Takezo có thiên thời, khó lắm ...
- Vậy ngươi đợi đến mùa tuyết hay sao ? Còn những tám tháng nữa ...
- Không ! Làm sao đợi được !
- Dĩ nhiên ! Vì vậy ta mới đề nghị thay ngươi để bắt hắn. Ta không cần ai giúp, một mình ta sẽ làm chuyện đó. Hay nghĩ cho cùng, có thể nhờ Otsu một tay cũng được.
- Thầy không nói giỡn đấy chứ ?
- Takuan này không phải lúc nào cũng nói giỡn. Ta tin là ngươi đã thất bại thảm hại cũng chỉ vì không biết cách dụng binh. Ta tuy là thiền sư nhưng cũng tự hào lý hội được phần nào ý của Tôn Tử. Nhưng với một điều kiện, nếu ngươi không thuận, ta sẽ không làm, để tùy ngươi ngồi chờ ngày tuyết rơi và cái đầu ngươi cũng rụng luôn thể.
- Hừ ... điều kiện gì ?
- Bắt được tên đó, phải để ta quyết định số phận hắn.
Viên đội trưởng lấy tay gãi râu, suy nghĩ:
- Thế là thế nào ?
Những ý tưởng hắn lộn xộn trong trí. Làm sao biết được nhà sư kia không gạt hắn ?
Y nói thì hùng biện lắm nhưng có thể là một thằng khùng hay bạn đồng lõa với Takezo và biết chỗ ẩn nấp của nó. Nhưng dù sao, cứ để y thi hành cái kế điên khùng ấy cũng chẳng hại gì. Biết đâu đến phút chót y chẳng bỏ cuộc ?
Nghĩ vậy, viên đội trưởng gật đầu:
- Được ! Nếu bắt được, thầy cứ định đoạt số phận hắn. Nhưng trong ba ngày, nếu không bắt được thầy tính sao ?
- Ta nguyện sẽ chịu chết treo trên cành cây đại bách sau chùa.
Hôm sau, mới sáng sớm, chú tiểu đã hớt hải chạy xuống bếp báo tin:
- Hỏng rồi ! Thầy Takuan mất trí rồi ! Thầy hứa đi bắt Takezo cho đội trưởng.
Mọi người trố mắt:
- Thật không ?
- Mô Phật. Vọng ngôn là phạm vào ngũ giới đấy, chú đừng nói bậy.
- Thầy Takuan làm sao mà bắt được Takezo !
Đa số mỉm cười không tin, nhưng cũng có người thì thầm lo ngại. Sư cụ lắc đầu, cho rằng miệng lưỡi chúng sinh quả là nhân duyên của nhiều nghiệp chướng.
Nhưng Otsu bối rối hơn cả. Mới hôm qua thư Matahachi đến đã làm nàng đau xót hơn là tin hắn chết. Nàng tin tưởng vào mối tình chung thủy của vị hôn phu và chấp nhận về làm dâu nhà Honiden, nhưng bây giờ ...bây giờ nàng biết than thở cùng ai ?
Trong cơn thất vọng, nàng chỉ thấy còn Takuan là niềm an ủi duy nhất, tia sáng cuối cùng mà nàng trông cậy. Hôm qua ở phòng dệt, Otsu đã khóc hết nước mắt và điên cuồng, cầm dao rạch nát tấm áo kimono mà trong những tháng gần đây, nàng đã để hết tâm hồn tạo nên. Nàng đương có ý định đâm cổ tự vẫn thì Takuan đến. Những lời an ủi và thương xót của nhà sư làm nàng nguôi ngoai đôi chút, cánh tay trìu mến vỗ vai nàng truyền một hơi ấm dễ chịu nàng tưởng như vừa được nghe những lời khuyên bảo của đấng Từ Bi.
Thế mà bây giờ thầy Takuan lại hứa làm chuyện điên rồ ấy ! Otsu lo sợ mất người bạn độc nhất còn lại. Nàng cảm thấy bối rối vừa vì sự an nguy của nhà sư vừa vì sự an nguy của chính nàng. Người bình thường không ai tin được Takuan và nàng có thể bắt được Takezo trong một thời gian ngắn như thế.
Hơn nữa, Takuan còn dám đến miếu thần linh thề với “Râu bàn chải” trước bàn thờ, cái đó mới thật liều lĩnh. Otsu trách Takuan quá táo bạo nhưng nhà sư chỉ mỉm cười, nói rằng chẳng có gì đáng quan ngại.
Ông có ý muốn giải thoát cho dân làng khỏi một gánh nặng, để cho đường xá an ninh hơn và nhất là chấm dứt những vụ giết người vô ích. So với số người khỏi bị Takezo tàn sát, mạng nhà sư thật chẳng đáng gì. Takuan muốn Otsu hiểu ý ấy, khuyên nàng đi nghỉ sớm để chiều hôm sau lên đường và mong nàng hết lòng tin tưởng nơi ông.
Otsu quá xúc động, không phản đối. Nếu cứ ở lại chùa, nàng còn bối rối lo âu hơn, thà đi với Takuan.
Hôm sau đã quá ngọ, nhà sư vẫn còn ngủ say trong góc phòng với con mèo nằm cạnh. Nét mặt tiều tụy, Otsu đi ra đi vào. Sư cụ và những người giúp việc trong chùa, ai cũng can Takuan, khuyên nên trốn đi, nhưng Otsu không hiểu sao, đã không thêm ý kiến gì khác.
Bóng chiều xuống nhanh. Khe núi hai bên ven sông Aida bắt đầu đổi màu đen sẫm. Con mèo nằm cạnh Takuan trở dậy vươn vai nhẩy ra khỏi cửa, và chẳng bao lâu sau, nhà sư cũng bước ra hiên ngoài.
- Otsu, ta sắp sửa đi thôi !
- Vâng. Con đã sửa soạn xong hết:
giầy cỏ, gậy, xà cạp, giấy dầu ... đủ cả.
- Ngươi còn quên một thứ.
- Gì vậy ? Chắc thầy muốn mang thêm vũ khí, thanh gươm hay cây giáo ...
- Không. Ta muốn mang thêm chút thức ăn. Ta đi bắt giặc mà ! Đâu phải đi du ngoạn !
- Ấy thế mà cần lắm đấy. Ta muốn con mang thêm gạo, đậu muối và chút sa-kê nữa. Có cái gì ngon ngon cứ mang theo. Cả nồi niêu. Nhớ gói thành gói lớn rồi kiếm cái gậy để ta với con khiêng.
Trời tối đã lâu. Những ngọn núi gần chùa đen như mực, cắt rõ trên nền trời xám đục. Dãy núi xa nhạt màu hơn, lẩn trong sương đêm mờ ảo. Tiết quý xuân, trời mát, gió thổi hiu hiu thoảng đưa mùi hương nồng ấm và ngai ngái của đồng nội. Những lá tre đã bắt đầu thấm ướt sương đêm. Takuan và Otsu càng đi sâu vào triền núi càng thấy quang cảnh như chìm trong một màn mộ vũ, lá rừng loang loáng dưới mưa xuân.
Hai thầy trò kẻ trước người sau gánh chiếc đòn tre treo lủng lẳng một bọc lớn, khấp khểnh theo nhau trên con đường khúc khuỷu.
- Tối nay trời êm đi du ngoạn thật đẹp, phải không Otsu ?
- Cũng chẳng đẹp lắm, nhưng chúng ta đi đâu vậy thầy ?
Takuan dừng chân, suy nghĩ:
- Ta chưa có định kiến. Có lẽ tiến tới chút nữa tốt hơn.
- Không sao. Đi thêm nữa cũng được.
- Con không mỏi chân chứ ?
- Không.
Tuy nói thế nhưng Otsu thật không thoải mái. Cây đòn cứng và nặng làm nàng phải đổi vai luôn.
- Lính đâu cả ấy nhỉ ? Từ nãy đến giờ đã lâu mà chẳng gặp ma nào !
- Chắc “Râu bàn chải” gọi họ về hết rồi, để mặt ta rảnh tay trong ba ngày. Thầy Takuan ! Thế kế bắt Takezo của thầy ra sao ?
- Yên tâm, chớ ngại. Ta có cách làm Takezo sớm muộn gì cũng phải ra mặt.
- Nếu hắn không ra thì sao ? Bị bao nhiêu người săn bắt bấy lâu nay, hắn tới đường cùng rồi ! Hắn chẳng nghe lời ai, thế nào cũng chống lại kịch liệt. Hắn còn khỏe lắm, cứ nghĩ đến con đã bủn rủn cả chân tay.
- Cẩn thận ! khéo ngã !
Tiếng Takuan đột nhiên làm Otsu giật mình khựng lại.
- Trời ơi, cái gì vậy ? Thầy làm con hết hồn !
- Không sao. Ta muốn lưu ý con đi cho cẩn thận. Takezo chưa thò mặt ra đâu, nhưng ở đây nhiều bẫy và bụi gai lắm, lỡ chân thì khốn.
- Lính giăng bẫy bắt Takezo hay sao ?
- Ừ. Nếu không chú ý, không chừng chính chúng ta lại rơi vào bẫy của họ.
- Thôi thầy đừng nói nữa, con sợ chẳng dám bước đâu !
- Nói vậy chứ nếu có sập bẫy, ta sẽ rơi trước, ngươi đừng theo ta là được !
Và Takuan quay lại cười hì hì.
- Thật vô ích, phí sức mà chẳng được việc gì.
Hai người lại lầm lũi đi. Một lúc sau Takuan hỏi:
- Hình như đường hẹp hơn trước phải không Otsu ? Đây là đâu rồi ?
- Con không biết, nhưng đã quá đồi Sanumo lúc nãy. Đây chắc là Tsujinohara.
- Như vậy ta phải đi cả đêm chắc ?
- Con có biết thầy định đi đâu đâu ? Sao thầy lại hỏi con ?
- Hay ta đứng lại nghỉ chân chút đã ?
Để bọc vải và đòn tre xuống đất xong, Takuan men đến gần một ghềnh đá.
- Thầy đi đâu thế ?
- Tiểu.
Hàng chục trượng dưới chân nhà sư, giòng sông Aida cuồn cuộn chảy, nước đổ như thác từ mỏm đá này đến mỏm đá khác. Takuan vừa đi tiểu vừa ngửa mặt lên trời đếm sao, thấy trong lòng lâng lâng khoái hoạt.
- Chà ! Thật dễ chịu ! Không biết ta đang hợp nhất với vũ trụ hay là vũ trụ đang hợp nhất với ta ?
- Thầy Takuan ! Sao lâu thế ?
Takuan trở ra, dáng trầm ngâm:
- Trong khi tiểu, ta ôn lại kinh Dịch. Bây giờ đã rõ đường đi, thật sáng như ban ngày.
- Thầy mang theo kinh đấy à ?
- Ngươi dốt quá ! Ta nói kinh Dịch trong lòng chứ đâu phải kinh sách ! Đứng ở ghềnh đá ngoài kia, xem kỹ thế đất, chỗ nước chảy và chiều trời, ta đã biết chỗ nấp của Takezo, và có thể khẳng định “đến chỗ ấy” !
Rồi Takuan lấy tay chỉ mỏm núi.
- Thầy muốn đến mỏm Takateru hả ?
- Ta không biết tên. Nhưng chỗ mỏm núi ở lưng chừng có đám rừng thưa ấy !
- Vâng. Chỗ đó là bãi hoang Itadori.
- Vậy hả ? Bãi đó cũng có tên ư ?
Khi hai người tới triền núi mới thấy rõ bãi hoang thực ra là một đồng cỏ trải dài thoai thoải về phía đông nam, từ đấy có thể bao quát cả vùng lân cận. Các trại chủ quanh vùng hay thả bò, ngựa đến ăn cỏ, nhưng tối hôm ấy chẳng thấy bóng một sinh vật nào, chỉ có gió đêm thổi nhẹ làm xào xạc rặng lau thưa.
- Ta hại trại ở đây thôi ! Chờ địch quân rơi vào tay ta như Khổng Minh tiên liệu Tào Tháo chạy vào đường hẻm Hoa Dung vậy !
Đặt gánh và xếp dọn xong, Otsu hỏi:
- Bây giờ phải làm gì, thầy ?
- Ngồi xuống đây chứ làm gì !
- Thầy nói lạ. Ngồi đây làm sao bắt được Takezo ?
- Giăng lưới tất bắt được chim, cần gì bay mới bắt được !
- Thế lưới đâu ? Chắc thầy bị chồn hớp hồn rồi !
- Đốt lửa lên con ạ ! Nếu ta bị chồn hớp hồn thì có lửa, chắc nó sẽ chạy mất, không sao !
Hai thầy trò nhặt củi khô, chụm lại nhóm lửa. Có việc làm và nhìn ngọn lửa bốc cao, Otsu tự nhiên thấy phấn khởi:
- Ấm hơn phải không thầy ? Ở trong rừng mà cứ phải chui rúc chỗ tối tăm, chịu sao nổi ! Nhưng ngộ mưa thì sao ?
- Gần đây ta thấy có cái hang nhỏ có thể đến trú mưa được.
- Thầy nói đúng. Có lẽ Takezo chọn chỗ này vì nhiều hang hốc, dễ trốn tránh.
- Dĩ nhiên rồi ! Nó không khôn lắm nhưng cũng biết cách đụt mưa chứ !
Otsu đăm chiêu:
- Không hiểu sao dân làng ghét hắn đến thế ?
- Một phần do giới cầm quyền đẩy họ. Dân quê vốn chất phác, quan trên bảo sao thì làm vậy. Nếu ra chiếu chỉ bắt họ phải từ bỏ người thân trong nhà, chắc họ cũng làm.
- Như thế là họ chỉ nghĩ đến bản thân mình thôi hay sao ?
- Thực ra họ chẳng có tội gì. Họ thấp cổ bé miệng, không có quyền hành, mình cũng phải rộng lượng cho đó là sự đương nhiên, một phương cách để tự vệ. Họ chỉ ước có một điều:
được yên ổn làm ăn không bị ai quấy rầy.
- Thế binh gia Samurai làm gì mà phải náo động lên vì một chuyện nhỏ, không đáng kể như chuyện cá nhân Takezo ?
- Takezo tượng trưng cho sự hỗn loạn, phá hoại trật tự của phái Samurai cầm quyền. Sau trận Sekigahara, hắn bị ám ảnh bởi mặc cảm bị ruồng rẫy, bị săn đuổi như thú vật. Hắn đã phạm vào một lỗi lầm lớn là phá hàng rào cản ở biên giới. Khôn ra thì nên tìm một kế gì đó mà lẩn trốn, hoặc cải trang, hoặc lợi dụng bóng tối ban đêm, mưa gió ... cách gì cũng được, nhưng đừng dùng vũ lực. Takezo không nghĩ thế, hắn đánh tên lính gác rồi xuống tay giết thêm nhiều người nữa, thành ra chuyện nọ kéo chuyện kia, bây giờ như cục tuyết lăn từ núi xuống, càng ngày càng lớn. Mà hắn vẫn tưởng phải làm thế mới cứu được mạng sống của hắn. Tựu trung cũng chỉ vì hắn cạn nghĩ.
- Thầy cũng ghét Takezo à ?
- Ghét sự ngu xuẩn của hắn. Nếu ta nắm quyền chính, ta sẽ cho hắn nếm mùi hình phạt nào nặng nhất. Hắn chẳng khác gì con thú dữ. Làm nhà cầm quyền, phải biết duy trì trật tự xã hội, nếu không, sao bảo vệ được dân lành, nhất là trong thời buổi tao loạn như thế này !
- Con tưởng thầy tốt, không quan tầm gì đến luật lệ, hóa ra trong thâm tâm, thầy khắc nghiệt quá lắm !
- Sao ta lại không quan tâm đến luật lệ ? Khuyến thiện trừng ác là cần, mà cũng vì lý do ấy chúng ta mới đến đây chứ !
Đột nhiên Otsu hạ giọng:
- Có tiếng chân bước sau gốc cây.
- Tiếng chân bước ?
Takuan ngạc nhiên, nghe ngóng rồi chạy ra phía gốc cây, lúc sau trở lại cười ha hả:
- Không phải người đâu ! Khỉ đấy !
Và lấy tay chỉ một con khỉ mẹ đương bế con đánh đu trên cành cây.
Otsu thở mạnh, ngồi xuống:
- Thế mà con tưởng ... Sợ quá !
Rồi hai thầy trò lại ngồi yên, mắt đăm đăm nhìn lửa cháy bập bùng nhảy nhót trên đám củi khô. Họ bỏ thêm củi vào cho lửa bốc to hơn.
- Con đương nghĩ gì thế, Otsu ?
- ...
- Ta ít nói, nhưng thật ra cũng rất sợ phải độc thoại.
Khói củi làm Otsu cay mắt. Nàng ngửa mặt nhìn trời đầy sao lấp lánh, khẽ thở dài:
- Tạo vật thật kỳ diệu, thầy nhỉ ! Những vì sao trên kia, trong khoảng không vô tận... Không, con lầm, không phải khoảng không. Vũ trụ thật tròn đầy, ôm ấp ta, phải không thầy ? Trông những ngôi sao lấp lánh, con thấy chúng như đang chuyển động và vũ trụ cũng chuyển động theo. Và thầy với con trong vũ trụ bao la này là hạt bụi, hạt bụi nhỏ nhoi do một đấng quyền năng nào điều khiển mà con không thấy được. Đúng lúc này, ngồi đây, con cảm thấy số phận con như đang bị xoay vần từng chút, từng chút. Ý nghĩ con bị quay cuồng không biết đâu là nhân đâu là quả nữa !
Takuan nghiêm nghị:
- Otsu, con không nói thật. Con tuy có những ý tưởng ấy nhưng ta biết con còn nghĩ đến một chuyện khác.
Otsu ngồi yên không đáp.
- Xin lỗi, ta hơi tò mò. Ta đã đọc hai lá thư của con.
- Ý ! Thầy đọc rồi à ? Hồi nào vậy ? Dấu niêm còn nguyên mà !
- Ta đọc sau khi ở phòng dệt ra. Vì con không muốn giữ nữa nên ta đã bỏ chúng vào tay áo để đọc chơi lúc rảnh.
- Xấu quá ! Sao thầy lại có thể làm việc ấy được, nhất là để đọc chơi lúc rảnh.
- Xấu hay không xấu, không quan hệ. Bây giờ ta đã biết tại sao con khóc đến thế.
Nhưng thôi, đó là may cho con, thà là chuyện xảy ra như vậy. Con thử nghĩ coi.
- Thầy bảo nghĩ gì ?
- Matahachi là tên vô trách nhiệm. Nếu con lấy nó, thế nào cũng có ngày nó bỏ con, bấy giờ con phản ứng ra sao ? Đừng nói, ta biết. Con sẽ thất vọng nhảy xuống ghềnh đá mà chết. Bây giờ xong rồi, ta mừng rằng chuyện đó kết thúc như vậy.
- Đàn bà nghĩ khác, thầy ạ.
- Nghĩ thế nào ?
- Lúc bấy giờ con giận lắm, muốn hét to cho hả.
Nàng không dằn được cơn tức bực, nghiến răng cắn lấy áo cho khỏi khóc.
- Con đã thề thế nào cũng phải gặp Matahachi. Con sẽ mắng vào mặt và nói cho hắn biết con nghĩ sao về hắn. Cho đáng đời và đáng với dã tâm của con mẹ Oko.
Otsu bật lên khóc nức nở. Takuan nhìn nàng thương hại, lẩm bẩm:
- Đã bắt đầu rồi đấy phải không ?
Mắt đăm đăm nhìn ngọn lửa, nhà sư thong thả nói:
- Otsu, ta thực tâm hằng mong con tránh được mọi nỗi đau thương và dối trá, để bản chất ngây thơ và nhu hòa của con được nguyên vẹn trên những bước đường con đi ở đời này. Nhưng cơn gió phũ phàng của định mệnh hình như không muốn buông tha con và đã lay chuyển con như đã lay chuyển thân phận của nhiều người khác !
- Takuan ! Thầy Takuan, con khổ lắm !
Nàng gục đầu vào hai tay, thổn thức.
Sáng hôm sau, mặt trời vừa ló dạng, hai thầy trò rút vào hang nằm nghỉ sau một đêm canh thức. Otsu mệt mỏi vì khóc nhiều. Đêm thứ hai, họ lại ra chỗ trống đốt lửa, rồi ban ngày lại trở về hang. Họ không thiếu thực phẩm, nhưng Otsu tỏ vẻ băn khoăn không biết Takuan dùng cách gì để bắt Takezo. Takuan, trái lại, vẫn điềm nhiên, không nóng nảy khi không thấy phạm nhân. Đêm thứ ba, hai thầy trò lại đốt lửa canh thức như những đêm trước.
Otsu không kiên nhẫn được nữa:
- Thầy Takuan, đêm nay là đêm chót. Mai hết hạn rồi đấy !
- Hừ ... đến hạn rồi à ?
- Thầy định sao chứ ?
- Định gì ?
- Thì thầy biết đấy. Thầy hẹn đội trưởng ba ngày ...
- Dĩ nhiên, dĩ nhiên ...
- Nếu ta không dẫn được Takezo về ...
- Ta biết chứ. Ta sẽ tự treo cổ trên cây đại bách. Nhưng yên chí, ta chưa sẵn sàng chết đâu !
- Vậy sao thầy không đi tìm Takezo ?
- Nếu ta đi tìm, biết có thấy hắn không ? Núi non trùng điệp thế kia ...
- Con chẳng hiểu được thầy. Nàng cười. Nhưng con cũng cảm thấy vững tâm ngồi đây mặc cho chuyện ra sao thì ra.
Rồi cười to hơn:
- Có lẽ con cũng điên theo thầy mất !
- Ta đâu có điên. Ta chỉ cả gan một chút. Quan trọng là ở đó !
- Chỉ vì cả gan mà thấy dám làm chuyện này đấy ư ?
- Đúng vậy.
- Chỉ vì cả gan thôi ! Thật chẳng đáng khích lệ chút nào. Con lại tưởng thầy có kể gì hay lắm chứ !
Otsu thất vọng ra mặt. Nàng tin tưởng vào Takuan, không ngờ sự thể lại xẩy ra như vậy. Hay là nhà sư này điên thật. Nhiều khi có những người điên làm cho người khác tưởng họ là bậc kỳ tài. Takuan có thể vào hạng này lắm. Và Otsu bắt đầu nghi hoặc, tìm cách tự cứu.
Trong khi đó, nhà sư vẫn điềm nhiên ngồi nhìn lửa cháy. Một lúc sau ông mới lẩm bẩm một mình:
- Khuya rồi nhỉ ?
- Vâng, khuya rồi. Chẳng bao lâu nữa thì sáng !
Otsu cay đắng thêm, và nàng tự trách sao lại ngu xuẩn đi tin ông sư điên khùng này.
- Kỳ thật !
- Thầy nói gì nữa thế ?
- Ta đột nhiên có cảm giác Takezo sắp tới.
- Chắc hắn quên giờ hẹn với thầy đấy mà !
Không thấy Takuan mỉm cười, Otsu hối hận, dịu giọng:
- Thầy chắc hắn tới không ?
- Dĩ nhiên là cái chắc.
- Tại sao hắn ngu nhảy vào bẫy như vậy ?
- Không phải hắn ngu. Đó chỉ là bản chất con người. Lòng người vốn yếu chứ không mạnh. Bản chất con người không chịu được cô đơn, nhất là khi bị bao vây tứ phía. Có thể con cho là tự nhiên, nhưng ta sẽ lấy làm lạ nếu hắn không mò đến sưởi ấm bên đống lửa này.
- Thầy mong thế thì tưởng thế chứ. Biết đâu hắn không ở cách xa đây hàng chục dặm.
- Không, không phải ta mong thế thì tưởng thế đâu. Đây không phải là ý kiến ta nhưng là ý kiến của một bậc thầy về chiến thuật.
Nghe Takuan nói một cách tin tưởng như thế, Otsu cũng đỡ lo lắng.
- Ta nghĩ rằng Takezo cũng chỉ quanh quẩn đâu đây thôi, nhưng hắn chưa biết chúng ta là thù hay bạn. Hắn đang phân vân không biết nên tiến hay lùi. Ta đoan chắc với con rằng giờ phút này, hắn đương nấp ở đâu đó trong bóng tối để nhìn trộm chúng ta đấy. À, nghĩ ra rồi. Con đưa ta mượn cây sáo.
- Cây sáo trúc của con ?
- Ừ, cho ta mượn thổi một bài.
- Không được. Không bao giờ con cho ai mượn.
- Sao vậy ?
Otsu lắc đầu:
- Con không nói lý do được !
- Để ta thổi một bài, có sao đâu ? Sáo càng dùng nhiều càng tốt, ta không làm hỏng đâu !
- Không !
Và nàng đưa tay giữ chặt chiếc túi đựng cây sáo giắt ở thắt lưng.
Takuan ngạc nhiên. Ông biết Otsu quý cây sáo lắm, đi đâu cũng mang theo, nhưng không ngờ nàng lại nhất định không cho ông mượn. Nhà sư phải năn nỉ:
- Ta không làm hỏng sáo của con đâu. Trước đây ta đã dùng qua hàng chục chiếc; ta chỉ mượn một lúc thôi.
- Không.
- Nhất định ?
- Nhất định.
- Cô này bướng quá !
- Thì con bướng thế đấy !
Takuan đành chịu thua:
- Vậy con thổi ta nghe một bản. Chỉ một bản thôi.
- Cũng không được.
- Tại sao thế ?
- Vì ... vì cứ thổi sáo thì con lại xúc động phát khóc. Con không thể nào khóc mà thổi sáo được !
Takuan ngồi yên, dáng đăm chiêu suy nghĩ.
- Hừ ...
Cảm thông sự trống trải vô cùng trong tâm hồn những đứa trẻ côi cút, nhà sư càng thêm thương xót Otsu. Những đứa con côi như thế suốt đời bị đà y đọa trong một ước mơ không bao giờ đạt:
tình yêu thương của cha mẹ chúng hằng thiếu thốn. Tuy không biết cha mẹ là ai nhưng Otsu không lúc nào là không nghĩ đến. Cây sáo trúc là kỷ vật độc nhất cha mẹ nàng để lại, hình ảnh của những người thân nàng chưa từng biết mặt.
Khi mới mở mắt chào đời, Otsu đã như con mèo hoang, bị bỏ rơi trước thềm chùa Shippoji với một cây sáo trúc đặt nằm cạnh. Cây sáo là sợi dây liên lạc duy nhất giúp nàng nhận diện được người thân, hơn thế nữa, nhận được tiếng của song thân mà nàng không hề biết.
“Thảo nào mỗi khi thổi sáo, Otsu lại khóc. Thảo nào nàng không cho ai mượn sáo!”. Và Takuan lại càng thêm thương cảm.
Đêm thứ ba trong rừng, lần đầu tiên, vầng trăng trong như ngọc hiện ra, rực rỡ trên nền trời cao. Đàn ngỗng trời thiên di về phương nam trong mùa thu, nay thấy tiết xuân ấm áp, đã bắt đầu trở lại, tiếng kêu đồng vọng trên những tầng mây xa.
Takuan chợt tỉnh giấc mơ. Ông khẽ gọi Otsu:
- Lửa sắp tàn rồi, con bỏ thêm củi vào ! Kìa, con sao thế ?
Otsu không đáp.
- Con khóc đấy ư ?
Vẫn không có tiếng trả lời.
- Ta rất ân hận đã gợi lại quá khứ làm con đau lòng. Ta không có ý ấy.
- Không sao đâu thầy. Đáng lẽ con chẳng nên bướng như thế mới phải. Đây, thầy cầm lấy sáo mà thổi.
Nàng lấy cây sáo trong bọc ra, đưa cho Takuan. Cây sáo được gói trong một cái bao gấm cũ, đường chỉ và dây đeo đã sờn nhiều chỗ, nhưng tất cả vẫn còn mang một vẻ thanh lịch tàn tạ.
Takuan hỏi:
- Ta mở được không ?
- Vâng, thầy cứ mở. Bây giờ chẳng còn gì quan trọng nữa.
- Con thổi đi. Để con thổi ta ngồi đây nghe có lẽ hơn.
Nhà sư cúi đầu, tay bó gối, yên lặng. Otsu khiêm tốn:
- Con thổi không hay lắm, nhưng xin cố gắng, thầy đừng cười.
Nàng trịnh trọng quỳ xuống cỏ, xốc lại cổ áo, đặt cây sáo trước mặt rồi kính cẩn cúi đầu. Takuan ngồi yên như tượng, tâm hồn ông để tận đâu đâu, như tan biến vào không gian cô tịch. Trong cái hun hút của đêm sâu, hình ông ngồi đó mà thật chẳng khác gì phiến đá ở sườn non.
Đầu hơn nghiêng, Otsu đưa cây sáo trúc lên môi. Bây giờ nàng là hiện thân của nghệ thuật, quyền uy và chững chạc. Nàng khẽ thấm ướt miệng sáo rồi quay lại Takuan nghiêng đầu xin lỗi một lần nữa. Nhà sư trang trọng đáp lễ theo nghi thức.
Trong bầu không khí tĩnh mịch của đêm khuya, tiếng sáo bắt đầu nổi lên, trong vắt. Những ngón tay búp măng thoăn thoắt nhẹ nhàng nhảy múa trên ống trúc. Takuan thấy tâm hồn phiêu diêu theo điệu sáo bay vút tận trời xanh, vương vấ n cùng mây ngàn trên những đỉnh cao sơn thanh khiết. Khi trầm, tiếng sáo tựa nước chảy qua khe, khoan như gió thoảng rừng thông, mau như chim ca ríu rít, tiếng nọ theo tiếng kia cùng nhau hòa hợp gây thành một âm hưởng mê hồn, vừa như ca ngợi niềm hoan lạc, vừa như than thở nỗi phù du của cuộc sống.
Takuan ngồi yên nghe sáo, ngơ ngẩn xuất thần. Ông mường tượng sống trong huyền thoại về hoàng tử Hiromasa đương thổi sáo dưới trăng trước một cổng chùa ở Kyoto bỗng nghe tiếng địch đâu đâu họa lại. Hoàng tử lần theo điệu nhạc tìm đến thì thấy một người cũng đang say mê đắm chìm trong tiếng nhạc. Hai người đổi sáo cho nhau và cùng hợp tấu đến khi trời sáng. Sau biết ra thì tri âm của ông chính là một ngạ quỷ biến thành người.
“Đến giống quỷ xấu xa còn cảm thông được với âm nhạc huống chi con người có thất tình, làm sao mà cưỡng lại được tiếng sáo của Otsu”. Ông muốn khóc nhưng mắt vẫn khô.
Lửa lụi dần, chẳng ai để ý. Người thổi sáo cũng như người nghe đều thả hồn theo âm thanh réo rắt, thể xác đó mà lòng tận đâu đâu, hòa đồng cùng với cỏ cây trời đất.
Đêm càng khuya, tiếng sáo càng tha thiết. Nàng gọi ai trong đêm tối ? Cha nàng ?
Mẹ nàng ? hay đã xen lẫn trong tiếng sao bi thương, nỗi lòng cay đắng của một thiếu nữ bị ruồng bỏ đương tuổi xuân thì ?
Otsu say sưa với âm nhạc, chìm ngập trong niềm xúc cảm của chính mình. Mặt nàng ửng đỏ và mồ hôi rịn ra quanh chân tóc. Nước mắt chảy ròng ròng, nàng cố nén để không bật ra tiếng nức nở.
Đột nhiên, có tiếng động trong bụi cây gần đó, chỉ cách đống lửa chừng năm, sáu thước, nghe như tiếng chân thú. Takuan ngẩng đầu lên nhìn chăm chú rồi giơ cao tay lên như chào đón.
- Này anh kia ! Trong rừng lạnh lắm, hãy đến đây sưởi ấm và trò chuyện cho vui.
Otsu giật mình, đặt sáo xuống:
- Thầy Takuan, thầy nói lảm nhảm gì thế ?
Takuan chỉ bóng người đang bò tới:
- Takezo đến từ lâu ngồi nghe con thổi sáo, thấy không ?
Otsu quay lại, kêu một tiếng khẽ. Takezo giật mình nhỏm dậy, chạy biến vào trong rừng. Takuan có cảm tưởng màng lưới ông khổ công xếp đặt vừa bị đứt, con cá sắp bắt được tuột khỏi tầm tay. Ông đứng bật dậy, gọi lớn:
- Takezo ! Đứng lại !
Giọng ông có một cái gì uy mãnh khiến Takezo đang chạy phải dừng ngay lại, ngơ ngác. Hắn nhìn ông, nghi hoặc. Nhà sư khoanh tay trước ngực, lặng yên. Cả hai nhìn nhau không chớp, tưởng cùng hòa chung một nhịp thở. Dần dần mắt Takuan dịu xuống, những nét nhăn trên mặt báo hiệu nụ cười thân thiện. Ông dang hai tay ra, hiền từ gọi:
- Nào, đến đây, con !
Nghe tiếng gọi, Takezo chớp mắt, vẻ ngạc nhiên còn như đọng trên khuôn mặt đen sạm và sợ sệt của hắn.
- Đến đây, chúng ta ngồi nói chuyện cho vui.
Yên lặng, phân vân.
- Có cơm đây, có thức ăn ngon lại cả rượu nữa. Chúng ta là bạn con mà ! Đến bên lửa này sưởi ấm đi con.
Vẫn im lặng.
- Takezo ! Con đã phạm vào một điều lầm lẫn quan trọng. Ở làng có lửa ấm, có cơm, có rượu và tình người. Sao lại dại dột cứ khăng khăng vất vưởng trong cõi u minh con tự tạo ra như vậy ! Con nhìn mọi người xung quanh sai lạc cả rồi ! Nhưng thôi, ta chẳng bàn luận thêm nữa. Tình trạng con bây giờ thật không phải là lúc để nghe lời phải trái. Lại đây con, ngồi nghỉ cho đỡ mệt. Otsu bỏ thêm khoai vào nồi cháo đi, ta cũng đói rồi.
Otsu gây cho lửa bốc cao hơn, thêm khoai vào cháo, còn Takuan lấy vò rượu hâm nóng. Cảnh êm đềm, ấm cúng làm Takezo yên lòng. Hắn nhích lại gần từng tấc, từng tấc. Khi đến bên đống lửa, hắn dừng lại, rụt rè chưa quyết.
Takuan thúc giục:
- Ngồi xuống đây con !
Takezo sợ hãi, nhưng cũng ngồi xuống. Otsu tránh không nhìn người bạn cũ của vị hôn phu của mình ; nàng có cảm tưởng như ngồi bên một con thú.
Takuan mở vung nồi cháo:
- Có lẽ được rồi đấy !
Rồi lấy đũa gắp khoai, thổi ngược bỏ vào miệng.
- Chà ! Ngon quá, vừa chín tới. Takezo “làm” một miếng không ?
Takezo gật đầu. Lần đầu tiên hắn cười, nhe hàm răng trắng nhởn. Otsu múc khoai ra bát đưa hắn. Hắn vừa thổi vừa húp xì xụp, tay run rẩy, răng đánh vào thành bát lập cập. Hắn đói quá rồi, không sao kềm chế được lòng ham muốn, trông thật tội nghiệp. Takuan để đũa xuống.
- Ngon đấy chứ, con ? Uống chút sa-kê nhé ?
- Không, không uống.
- Con không thích rượu à ?
- Có, nhưng bây giờ con chưa muốn uống.
Bao nhiêu lâu ở trong rừng, chịu đói khát, hắn sợ rượu làm hắn bệnh. Một lúc sau, hắn lễ phép hỏi:
- Cám ơn thầy và Otsu.
- Con ăn đủ chưa ?
- Thưa đủ.
Takezo đưa trả bát cho Otsu và hỏi:
- Cô lên đây làm gì ? Đêm trước tôi cũng thấy cô đốt lửa.
Câu hỏi đột nhiên làm Otsu ngẩn người, chẳng biết đáp ra sao. Mau mắn, Takuan đỡ ngay:
- Thật ra bọn ta đến bắt ngươi đấy !
Takezo không tỏ vẻ ngạc nhiên nhưng hơi lo lắng, hết nhìn Takuan lại nhìn Otsu. Nhà sư thấy đã đến lúc phải hành động. Ông nhìn thẳng vào mặt Takezo, nghiêm giọng:
- Con nghĩ cho kỹ, sớm muộn gì rồi con cũng bị bắt. Luật của đại gia là luật, mà luật của Phật gia cũng là luật, nhưng Phật pháp nhân ái, từ bi ...
- Không, không ... Takezo lắc đầu.
Takuan vẫn dịu dàng tiếp tục:
- Con hãy nghe ta. Ta biết con nhất định kháng cự đến cùng, nhưng vấn đề là con có thắng được hay không ...
- Thầy nói sao ?
- Ta muốn nói liệu con có kháng cự được luật lệ của cả làng, cả tỉnh, và điều này quan trọng, liệu có thắng được chính lòng con không ?
Nước mắt lưng tròng, Takezo nhăn mặt, đau đớn:
- Con biết sẽ thua, sẽ bị giết như một con vật, nhưng con thề trước khi chết, sẽ hạ cho bằng được thằng đội trưởng và tụi lính. Giết càng nhiều càng tốt, con thù chúng nó.
- Thế còn chị con thì sao ?
- Ơ ...a..a ...
- Ogin đấy ! Chắc con biết chị con hiện giờ đang bị giam tại đồn Hinagura ?
Nghe nhắc đến Ogin, Takezo thấy bao nhiêu hào khí như tiêu tan hết.
- Con phải biết Ogin đã hết lòng với con như thế nào ! Lại còn bổn phận con phải giữ thanh danh và nối dõi giòng Shinmen nữa chứ. Con quên rằng con thuộc hệ phái Hirato trong đảng tộc Shinmen, một đảng tộc danh giá hay sao ?
Takezo lấy tay che mặt, đầu gục xuống. Hắn khóc, hai vai gầy guộc rung động. Bị khích động vì quá khứ vinh hiển của giòng họ, hắn tự giận mình, nhưng không biết làm sao, chỉ khóc. Những giòng nước mắt cay đắng chảy dài trên má, hắn lắc đầu:
- Con biết, nhưng giờ phải làm sao ?
Takuan nắm tay đấm một quả như trời giáng vào mặt Takezo làm hắn ngã ngửa.
- Đồ ngu ! Đồ phản bội ! Đồ vô ơn ! Mày không có bố mẹ để dạy mày, ta sẽ dạy mày ! Mày phải sống, tu tâm dưỡng tính để ra người xứng đáng với tổ tiên ! Này, hãy nhớ lời ta !
Và Takuan bồi thêm một quả đấm nữa. Takezo không phản ứng, chỉ khóc.
- Có đau không con ?
- Đau !
- Nếu biết đau thì vẫn còn nhân tính đó. Otsu, đưa sợi dây đây, ta trói lại. Đây không phải là sợi dây của thế quyền mà là sợi dây trắc ẩn của Phật pháp. Con đã hiểu ý ta. Còn con, Otsu, từ nay con không phải thương xót và sợ hắn nữa.
Takezo nằm yên dưới đất, mặc cho Takuan trói. Nếu muốn, hắn có thể vùng dậy dễ dàng, hất Takuan bắn đi như một cọng rơm, nhưng không hiểu một sức mạnh vô hình gì đã giữ hắn lại không cho phản ứng.
